Ipolit Rimski (oko 170-235.) je bio važan teolog hrišćanske crkve u Rimu i jedan od najranijih hrišćanskih pisaca.

Zagovarao je etičku strogost, a hrišćanima nije dozvoljavao da se bave nedostojnim pozivima, uključujući zanimanja u državnoj službi.

Nakon sukoba sa papom Kalistom postao je prvi protivpapa, no umro je mučeničkom smrću pomiren s Crkvom.

I Katolička i Pravoslavna crkva slave ga kao sveca.

Ipolit je rođen oko 170. Različita su mišljenja o mestu njegovog rođenja. Dok neki smatraju da je to Rim, drugi ga smeštaju u istočni deo Rimskog Carstva, tačnije, u Malu Aziju. Fotije ga u svom djelu Bibliotheca (kod. 121) opisuje kao učenika Irineja Lionskog, no nije jasno je li je on zaista lično slušao Irineja ili je samo sledio njegov teološki nauk. Kao prezviter u ridamskoj Crkvi u vreme pape Zefirina (199.-217.), Ipolit je već bio poznat po učenosti i govorničkoj veštini. Jevsevije spominje da ga je i mladi Origen imao prilike slušati tokom poseta Rimu.

Vrlo brzo pitanja teološkog učenja i crkvene discipline doveli su ga u sukob s papom. Ako ne sa Zefirinom, onda sigurno s Kalistom I. (217.-222.), kojega je optužio da potpomaže hristološke jeresi monarhista, te da potkopava Crkvu dozvoljavajući pokajanje i ponovno pomirenje s Crkvom onih koji su smrtno sagrešili, pogotovo kad je reč o preljubi. U tadašnjoj praksi, naime, smrtnim su se gresima smatrali preljuba, ubistvo, i otpadništvo od vere, te za njih nije bilo predviđeno pokajanje.

Kad je Kalist, bogati bankar, postao poglavar rimske crkve, Ipolit je odlučio da prekine vezu s njom. On je optužio Kalista da propoveda jeres, a njegove sledbenike nazvao »kalistinci« – kao da su sekta odvojena od crkve, koju je Ipolit tvrdio da predstavlja. Tako, 217. Ipolit postaje vođa raskolničke grupe u rimskoj Crkvi, te prvi protivpapa u istoriji. On je objašnjavao da većina »samozvanih hrišćana« nije sposobna da živi prema standardu istinske crkve, koja se sastojala od »zajednice onih koji žive u svetosti«. Raskol će se nastaviti za pontifikata pape Urbana I. i pape Poncijana. Temeljni cilj Ipolitove grupe bio je nastavak stroge pokorničke prakse u Crkvi.

Nakon što je na vlast u Rimskom Carstvu došao car Maksimin Trački, počeo je novi progon hrišćana, a pod udar su pale obe rimske frakcije. Tako se Ipolit 235. godine, u svojim sedamdesetim, našao zajedno s legitimnim rimskim papom Poncijanom deportovan na Sardiniju, gde su obojica i umrla mučeničkom smrću. Prema tradiciji istočne i zapadne Crkve, Ipolit se pre mučeništva pomirio s Poncijanom i priznao njegovu papsku vlast, te pozvao svoje sledbenike da se pokore legitimnom papi.

Ipolit je, izvorno verovatno na grčkom, napisao, među ostalim, tumačenja biblijskih knjiga (npr. Knjige Danilove, Otkrivenja), dogmatske i apologetske spise, poput onoga protiv gnostika (Pobijanje svih jeresi; lat. Refutatio). Ovaj spis je pronađen na gori Atos tek 1842. Većina njegovih spisa nije sačuvana u grčkom izvorniku, a veliki deo do nas je dospeo samo na staroslovenskom.